Cây Rau Tần chữa ho và cảm sốt

CÂY RAU TẦN CHỮA HO VÀ CẢM SỐT

          Một loại rau thường được dùng làm gia vị hoặc ăn rau sống, về tác dụng chữa bệnh thì Rau Tần lá dày là một loại dược liệu được dùng để chữa ho, khản tiếng, viêm họng và cảm sốt có hiệu quả và tiện dụng.

          Cây Rau Tần lá dày là tên khác của cây Húng Chanh, nó có tên trong danh mục những câyThuốc Nam được sử dụng ở tuyến y tế cơ sở (Trạm Y tế).

         Tên khoa học là Coleus aromaticus  Lamiaceae.

          Là cây thân thảo, có thiết diện vuông sống lâu năm, cao 20-50 cm. Lá mọc đối chéo chữ thập, phiến lá dày mọng nước, hình trứng rộng, đầu hơi nhọn, dài 3-6 cm, rộng 2-5 cm, mép lá khía răng cưa tròn. Cụm hoa mọc ở ngọn thân, đầu cành, hoa tự bông, màu tím hồng. Quả bế, hình cầu, màu nâu. Toàn cây có lông rất nhỏ và mùi thơm của tinh dầu.

Thân cây có thiết diện vuông

Lá mọc đối chéo chữ thập

Phiến lá dày, hình trứng rộng, đầu lá nhọn; mép lá khía răng cưa tròn.

          Ở Quảng Trị được trồng từ lâu đời, trồng rải rác trong các vườn nhà, chậu cây, chưa được trồng để sản xuất cung cấp nguồn dược liệu. Cây ưa sáng, ưa ẩm, đôi khi chịu được khô hạn, cây trồng thích hợp ở các vùng đất thịt pha cát, tơi, xốp, nhiều mùn.

          Kỹ thuật trồng: Cây Rau Tần được nhân giống bằng cành.

       Vào tháng 2-3, chọn những cây hơi già, có rễ ở các đốt, cắt thành từng đoạn 2-3 đốt để làm giống. Có thể áp cành xuống mặt đất, phủ đất cho cành ra rễ rồi cắt đoạn như trên. Nó có thể trồng trong chậu, trong vườn hoặc ngoài đồng ruộng.

          Chọn chỗ đất cao, thoát nước, có nhiều mùn. Sau khi làm đất, đánh luống cao 20-25 cm, rộng 70-80 cm, rạch hàng ngang sâu 10-15 cm, cách nhau 30 cm. Trộn một ít phân chuồng hoai mục vào rãnh, rồi đặt hom giống, hom nọ cách hom kia 20-25 cm. Hom được đặt ngiêng và vùi kín khoảng 2/3, sau đó tưới nước. Có thể dùng rơm rạ phủ trên mặt luống để giữ ẩm, sau 5-7 ngày cây mọc thì dỡ bỏ.

          Khi cây bắt đầu mọc và sau mỗi lần thu hái, dùng nước phân chuồng, nước tiểu hoặc phân đạm pha loãng (1-2%) để tưới thúc. Mỗi lần bón thúc phân, cần kết hợp làm cỏ, xới xáo. Sau 2-3 tháng, có thể thu hái lá. Thường chỉ thu hái lá bánh tẻ, lá phía ngọn giữ lại cho cây tiếp tục sinh trưởng và phát triển.

          Về mùa mưa, cây hay bị thối gốc, vàng lá. Cần chú ý thoát nước nhanh sau mưa, tỉa bớt thân lá cho cây thoáng đãng và bón thêm phân lân, kali hoặc tro bếp.

Cây Húng Chanh được trồng ngoài đồng ruộng

         Cây Rau Tần lá dày có vị cay the, hơi chua, mùi thơm, tính ấm vào kinh can, phế. Có công dụng lợi phế, trừ đờm, giải cảm, phát hãn, thoát nhiệt, tiêu độc.

         Lá được dùng chữa cảm cúm, ho, hen phế quản, viêm họng, ho ra máu, sốt cao, sốt không ra mồ hôi, nôn ra máu, chảy máu cam.

          Thường dùng lá tươi liều 10-16 gam mỗi ngày, dạng thuốc sắc, xông hoặc giã nát, vắt lấy nước uống. Trong thuốc xông hơi, lá Rau Tần thường được phối hợp với nhiều loại lá khác có tinh dầu: Sả, Hương Nhu, Bạc Hà, Chanh,…

          Có thể dùng lá phơi khô với liều 4-8 gam/ngày, dạng thuốc sắc.

          Dùng ngoài, lá Rau Tần tươi giã nát, đắp lên vết thương chữa rết cắn hoặc bọ cạp cắn.

Một số bài thuốc:

1.Chữa ho, viêm họng, khản tiếng:

        Lá Rau Tần tươi đưa vào miệng nhai, ngậm với muối, nuốt nước dần dần.

        Hoặc lấy 20 gam lá tươi giã nhỏ, thêm nước gạn uống 2 lần trong ngày.

        Đối với trẻ em, lấy lá tươi rửa sạch, giả nhỏ với ít đường, đem hấp cơm và cho uống 2-3 lần trong ngày.

2. Chữa cảm cúm, nóng rét, nhức đầu ngạt mũi, ho đờm:

                   Lá  Rau Tần tươi            20 gam

                   Gường tươi                    12 gam

                   Hành hương                  12 gam

                    Cùng lúc sắc uống và xông hơi cho ra mồ hôi

3. Chữa cảm mạo do lạnh:

                   Húng Chanh                   20 gam

                   Bách Bộ                         12 gam

                   Tía Tô                            12 gam

                   Xạ Can                          10 gam

                   Gừng tươi                        8 gam

                   Trần Bì                            8 gam

                   Bạch Chỉ                          6 gam

                   Sắc uống ngày 01 thang, uống trong 5 ngày liền

          Cây Rau Tần lá dày sống quanh năm, chúng ta có thể trồng và chăm sóc trong vườn nhà để phòng và chữa các chứng bệnh thường gặp ở các mùa trong năm: ho, khản tiếng, viêm họng, hen mãn tính, cảm nóng, cảm lạnh. Hơn nữa, nó được có sẳn trong vườn nhà để dùng tươi rất tiện lợi, nhất là dùng tốt cho trẻ nhỏ.

          Ngoài ra, có thể trồng sản xuất với số lượng nhiều để cung cấp rau gia vị ở các chợ, siêu thị và nguồn dược liệu cho các quấy thuốc đông dược hoặc các cơ sở sản xuất thuốc có nguồn gốc từ dược liệu./.

                                                                                                Trương Long